Goldwasser Exchange

+32 (0)2 533 22 40
Van maandag tot vrijdag vanaf 9u tot 17u30

Toegang klant

Het begin van het einde voor Bitcoin en de andere crypto’s?

Vorige week gingen Bitcoin en de andere cryptomunten aan een nog hogere snelheid de dieperik in. De tweets van Elon Musk, de dreigementen van China en de waarschuwingen van de centrale banken wogen zwaar door op de koersen. Gaat het om een tijdelijke dip of tekent zich een diepgaandere trend af? Er zijn verschillende elementen die ons naar de tweede hypothese doen neigen.

Vorige woensdag bevonden Bitcoin en de andere cryptomunten zich in zwaar weer. Bitcoin verloor 30% en tuimelde naar 30.000 dollar om daarna wel weer op te veren. In zijn kielzog ondergingen de andere crypto-activa dezelfde jojobeweging. Op die ene gekke woensdag ging er 500 miljard dollar van de totale cryptokapitalisatie in rook op.

Na de piekkoers van 65.000 dollar in april kwam er een stortvloed van slechte tijdingen over Bitcoin. Het eerste salvo werd afgevuurd door Elon Musk himself, die nochtans de grootste pleitbezorger was van Bitcoin en een van de zeldzame bedrijfsleiders die zijn lot aan dat van de cryptomunten verbond. Op 8 februari verklaarde hij voor 1,5 miljard dollar uit de schatkist van Tesla in bitcoins te hebben geïnvesteerd en in maart kondigde hij aan bitcoins te aanvaarden als betaalmiddel voor een Tesla. Dit had als resultaat dat de Bitcoin klom op tot meer dan 60.000 dollar.

De ‘cryptosfeer’ wordt beïnvloed door Elon Musk

Op 12 mei gaat hij bruusk in de remmen. Tesla kondigt aan niet langer betalingen in bitcoins te aanvaarden. Meteen ging de Bitcoin in vrije val en dook hij onder de kaap van de 50.000 dollar. Musk had snel door dat het mijnen van bitcoins zeer veel energie vreet en vervuilend is: “We maken ons zorgen over het feit dat er steeds meer koolstofrijke brandstoffen nodig zijn voor het mijnen van bitcoins, en dan vooral kolen, die erom bekend staan dé brandstof te zijn die het meeste broeikasgassen uitstoot”. Eigenlijk is dat een publiek geheim, want de media wijzen ons er al maanden op dat het delven van bitcoins evenveel energie verbruikt als een land als Argentinië.

We kunnen lang discussiëren over de ware reden voor deze omslag. Het is geweten dat Musk enigszins temperamentvol is en soms snel van mening verandert na enkele rake Twitteropmerkingen, maar toch moeten we de verklaring elders zoeken. Misschien vond hij dat de Bitcoinkoers te hoog was doorgestegen en dat een daling een, weliswaar marginale, impact zou kunnen hebben op zijn verkoopcijfers. Misschien besloot hij dat het imago van Tesla als milieubewuste onderneming haaks stond op die van een vervuilende industrie zoals de blockchain. Misschien herinnerde hij zich ook dat Tesla een van de favoriete titels was van de grote ESG-fondsen (Environmental, Social and Governance, nvdr) die hun aandelenselectie baseren op milieucriteria.

Hoewel Elon Musk van idee veranderde betreffende de betalingen in bitcoins, heeft hij toch zijn investering in bitcoins voor de lange termijn gehouden. Uit een document dat de Amerikaanse beurswaakhond SEC in handen kreeg blijkt dat de waarde van de bitcoinportefeuille van Tesla eind maart 2,48 miljard dollar bedroeg. Musk zou er voor 272 miljoen dollar van verkocht hebben, waardoor hij een winst van 101 miljoen dollar kon opstrijken. Analisten hebben berekend dat Tesla zonder die bitcoinwinsten en zonder de verkoop van CO2-uitstootrechten het vorige kwartaal verlieslatend zou hebben afgesloten.

Er bestaat absoluut zoiets als het “Musk-effect”. Hij is zo beroemd dat elke tweet van hem geanalyseerd wordt alsof het orakel heeft gesproken en moet worden geïnterpreteerd als een koop- of verkoopadvies. De laatste maanden waren we er getuige van dat hij op zijn eentje in staat is de bitcoinkoers te beïnvloeden. Eén tweet van hem met daarin het woord “Doge” deed de Dogecoin, een obscure cryptomunt die als grap bedoeld was, pijlsnel de hoogte inschieten. Toch verklaart het Musk-effect niet alles. Er hebben nog andere, meer fundamentele redenen bijgedragen tot de val van de cryptomunten.

China roept cryptovaluta halt toe

China kwam reeds vroeg tussenbeide om de crypto’s een halt toe te roepen. Al in 2017 werden de handelsplatformen er verbannen en in 2019 werden ook de transacties verboden. Toch blijft China met voorsprong de grootste producent ervan, met desastreuze gevolgen voor het milieu. 80% van de cryptomunten die wereldwijd in omloop zijn worden in China gemijnd en 40% van de servers die daarvoor nodig zijn werken op elektriciteit afkomstig van kolencentrales. Door deze situatie komen de doelstellingen van de Chinese overheid om de uitstoot van broeikasgassen te beperken in gevaar. Hetzelfde geldt voor hun belofte om tegen 2060 koolstofneutraal te zijn. Mongolië, een andere grote producent van cryptomunten, heeft het bevel gegeven al zijn serverparken te sluiten omdat ze veel te veel energie opslorpten.

In een Chinese studie die in Nature verscheen stond te lezen dat als er niks wordt gedaan aan de energieconsumptie van de blockchains in China, deze in 2024 130 miljoen ton CO2 zullen produceren. Dat is evenveel als een land als Italië. Er werd de cryptodelvers ook aangeraden om over te schakelen naar meer propere energiebronnen, bijvoorbeeld naar de provincie Yunnan waar er heel veel elektriciteit uit waterkrachtcentrales wordt gehaald.

Zelfs al is die productie minder belastend voor het milieu, zal die ook niet echt geschikt zijn voor dagelijks gebruik. Vorige week waarschuwde de Chinese centrale bank namelijk de banken en onlinebetalingsplatformen om uit te kijken met cryptovaluta. Ze benadrukte dat “cryptomunten geen echt geld zijn en zodoende niet gebruikt moeten worden als betalingsmiddel voor de aankoop van goederen en diensten”.

Vorige zondag hamerden vicepremier Liu He en de Staatsraad er nogmaals op dat het nodig was “het mijnen en uitwisselen van bitcoins aan banden te leggen en resoluut te vermijden dat individuele risico’s een invloed zouden hebben op sociaal vlak”.

Net als elders vindt men ook in China dat een striktere regelgeving cruciaal is voor de bescherming van het financieel systeem. Het bestaan van een markt voor cryptomunten houdt te veel risico’s in doordat speculatie wordt gevoed, de zwarte markt wordt gesteund evenals allerhande trafiek. De hoofdreden is echter dat China geen oren heeft naar alternatieve valuta die als uitvalsbasis gebruikt kunnen worden voor een parallelle economie, zelfs voor een tegencultuur. De overheid wil haar muntmonopolie behouden en zal nooit dulden dat een privécryptomunt een concurrent wordt van de eigen digitale munt renminbi, die ongetwijfeld in 2022 het daglicht zal zien. Die wil om een strikte controle te houden over de betalingsmogelijkheden is tevens de reden waarom het Chinese regime Jack Ma in de pas deed lopen. De oprichter van Alibaba had de neiging zichzelf iets teveel vrijheden te veroorloven op het vlak van financiële diensten. 

Ongerustheid bij centrale banken en marktregulatoren

Hoewel de westerse centrale bankiers niet over dezelfde repressiemacht als China beschikken, zijn ook zij vastberaden regels op te stellen voor de cryptosector. Momenteel lijkt de sector wel een Far West, gekoloniseerd door “whales” – die zoveel cryptomunten bezitten dat ze op de koers kunnen wegen -, een handvol miljardairs type Elon Musk en Ray Diallo, hefboomfondsen en ETF’s zoals Ark Invest van Cathie Wood, en natuurlijk de duizenden “retail traders”, liefhebbers die de beurs ontdekt hebben tijdens de lockdown en massaal speculeren.

Die speculanten zijn lang niet allemaal winnaars. In een rapport van onderzoeksbureau Chainanalysis staat dat de helft van de 410 miljard dollar aan geldplaatsingen in bitcoins gebeurde tijdens het laatste jaar en dat slechts een kwart daarvan belegd werd toen de waarde van de bitcoin onder de 36.000 dollar lag. Zoals altijd zijn het de eersten die er als winnaar uitkomen, niet de volgers.

De speculatie is echter nog niet systemisch van aard en dus nog niet in staat het ganse financiële bestel onderuit te halen zoals in 2008 wél gebeurde met de rommelkredieten. Toch wordt er steeds meer kapitaal gemobiliseerd en zijn dezelfde tools voor handen als bij andere activa (termijncontracten, opties, hefboomeffecten).

Vorige woensdag bereikte het volume aan termijncontracten 200 miljard dollar op het platform Binance. Een groeiend aantal transacties gebeurt zelfs niet meer op de bekende platformen zoals Coinbase, Binance, eToro of Kraken, maar via DEFI-interfaces (Decentralized Finance, nvdr) waar transacties van machine naar machine geregeld worden via intelligente contracten. Net als versleutelde chatberichten ontsnappen die dus aan elke vorm van controle of regelgeving.

Dit weekend lieten de centrale banken van Canada en Noorwegen weten dat de speculatie op cryptovaluta op termijn een bedreiging zou kunnen vormen voor het financieel systeem. Daar zijn echter bijbedoelingen bij, beide instellingen zouden namelijk een eigen digitale munt willen lanceren. Andere landen denken daar ook aan, zeker aangezien China op dat vlak al voorsprong heeft genomen. In juli zullen we weten of de landen van de eurozone de digitale euro in de steigers zullen zetten. In de VS zal de regering-Biden nog voor de zomer een werkdocument publiceren over de digitale dollar. Hoe meer de nationale digitale munten een realiteit worden, hoe minder het bestaan van privécryptomunten getolereerd zal worden.

De bitcoin en de andere crypto-activa lijken dus met andere woorden slechts een beperkte manoeuvreerruimte te hebben. Die munten hebben te lijden onder de grote trends van het moment. Ze vreten energie en stoten veel CO2 uit. Ze ontsnappen aan elke vorm van regelgeving. Ze zorgen voor speculatieve zeepbellen die het financieel systeem ondermijnen. Hun bestaan stelt het belangrijkste voorrecht van de centrale banken in vraag, namelijk geld drukken. Dit alles zonder dat ze duidelijke voordelen opleveren, ze zijn te volatiel om een volwaardig betalingsmiddel te zijn of zelfs een waardereserve, een ‘safe haven’.